Son dönemde Antep fıstık fiyatlarının uluslararası fiyatların çok üzerinde seyretmesi ve yaygın stokçuluk faaliyetleri ile birlikte Avrupa pazarını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalan kuru meyve ve mamulleri ihracatçıları, sorunların çözümü için ilgili kurumları ziyaret ederek çözüm önerilerini dile getirmeye ve mevcut pazarları korumaya çabalarken Güneydoğu Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu son olarak Gaziantep Valisi Kemal Çeber’i ziyaret etti.

Antep Fıstığının ekonomiye olan katkısı, tüm bölgenin potansiyel gelişimi için de önem arz ediyor

Antep Fıstığı bölge ekonomisine yıllık yaklaşık 5,5 milyar dolar katkı sağlayan,  bölgemizin en önemli  tarım ürünlerindendir. 2014 yılında  53,000 ton olan Antep Fıstığı rekoltemiz 2024 yılında 500,000 ton olarak gerçekleşmiştir.

Diğer tarım ürünlerine göre , çiftçisine de daha istikrarlı şekilde kazandıran Antep fıstığı, özellikle 20 yıldır fide dikimi  her sene artarak  devam edilmektedir. Bu yılki rekoltemiz 500.000 Ton olarak geçekleşmekte olup yeni ağaçların verimliliği ile 5 yıl sonraki öngörülen rekolte rakamı 1 milyon Ton civarında olacaktır.

Üretimin artışına paralel olarak gerek Birliğimizin, firmaların ve Odaların reklam, fuar  ve ürün tanıtım gibi pazarlama çalışmalarıyla tüketimde de artış sağlanmıştır

Yılların bilgi ve emeğiyle üretilen, işlenilen ve satılan Antep fıstığı, son yıllarda büyük ve küçük ölçekli spekülatör stokçuların ilgi odağı olmuştur. Dolayısıyla, Hammadde olarak 2-3 yıl bekletilebilen Antep fıstığı , sosyal medyanın da etkisiyle , sosyal medya platformunda herkes birbirinden etkilenerek, pazarda kimi zaman bollaşarak ani ve şiddetli fiyat düşüşüne, kimi zaman arz edilmemesinden  ani ve şiddetli fiyat yükselmesine neden olmaktadır.

Fiyat istikrarsızlığı ihracatı baltalıyor, Kuru Meyve ve Mamulleri ihracatçısının Antep Fıstığına olan güvenini azaltıyor, dolayısıyla yeni istihdam, yatırım ve tanıtım faaliyetleri askıya alınıyor

Bu fiyat istikrarsızlığının neticesinde Antep Fıstığı ihracat oranı artamamakta, yıllardır ihracatın payı %10 u geçememektedir. Rekoltenin her sene arttığı Antep Fıstığında ihracat payı da aynı oranda artmazsa önümüzdeki aylarda ve yıllarda, yılların emeğiyle üretilen Antep Fıstığı hak ettiği değeri elde edememektedir.   

Konuyla ilgili bir değerlendirme yapan Güneydoğu Anadolu Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Çıkmaz “ Antep fıstığı ihracatında ülkemiz dünyanın en büyük ikinci üreticisi olmasına rağmen son dönemde ihracatta ilk 5 ülke arasına dahi girememektedir. Bu katma değerli tarım ürününün ihracatında yerli ürün fiyatlarımızın küresel fiyatların üzerinde seyretmesi, talebin ülkemizden ABD, İran gibi rakiplerimize kaymasına yol açmaktadır. Fıstık ihracatımızın rekabet gücünü tekrar kazanması için başta stokçuluk olmak üzere birtakım engellerin ortadan kaldırılması gerekiyor.

Kuru meyve ihracatında yaşanan en önemli sorunlara da dikkat çeken Güneydoğu Anadolu Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Çıkmaz değerlendirmelerine “Antep fıstığında, mahsulün geçen yıla oranla 400% fazla olmasına binaen, ihracatçılarımız yeni ve hali hazırdaki ürünlerin tanıtım ve talep oluşturma çalışmalarına ağustos ayından itibaren ağırlık vermişlerdir. Bu talepleri oluşturmak için büyük masraflar yapılmış, yeni yatırımlar ve istihdam artışı sağlanmıştır. Böylelikle hasat sezonu olarak kabul edilen 1 Ağustos ile 31 Ekim 2024 arasındaki dönemde , bir önceki yılın aynı dönemine göre 94% oranında ihracat artışı sağlanmıştır. Ancak, ürünlerin uygunsuz amaç ve şartlarla aracılar tarafından depolarda bekletilmesi fiyatların çok aşırı yükselmesine ve ürün arzında fiyat i Son dönemlerde, Antep fıstığında hatalı depolama koşullarına da dikkat çeken Başkan Çıkmaz “Yine rekolte fazlalığına rağmen, uygunsuz bir şekilde depolarda bekletilen ve piyasaya arz edilmeyen Antep fıstığından ötürü doğrudan bir enflasyonist etki oluşmakta, Antep fıstığının yoğun şekilde kullanıldığı baklava, çikolata  ve benzeri ürünlerde de fiyat artışları yaşanmaktadır.

Depolarda uygun olmayan şartlarda bekletilen ürünler, mikrobiyolojik bakteri üretimine yol açmaktadır. Bu yıl rekoltenin yüksek olması ve son dönemde köylerde sayısı hızlıca artan fıstık işletmelerinin, gerek altyapı eksikliğinden gerekse de bilinçsizce faaliyet yürütmesinden ötürü geçtiğimiz yıllara kıyasla son dönemde Antep fıstığında mikrobiyolojik bakteriler daha sık görülmeye başlanmıştır. Böylelikle bin bir emek ve uğraşla oluşturulan yurt dışı talepleri, hızlı şekilde aynı ürünleri üreten, istikrarı sağlamış ve fiyat avantajı olan diğer üretici ülkelere kaymaktadır” dedi.

Dahilde İşleme ile ürün ithalatı ve diğer sonuç odaklı çalışmalara hız verdik. Antep fıstığında Katma değerli ürün ihracatımızın devamlılığı, bölgemiz ve ülkemizin için vazgeçilemeyecek bir değerdir. 

Yaşanan büyük sorunların kısa sürede çözüme kavuşturulmaması durumunda uzun yıllardır büyük emeklerle oluşturulan pazarların kaybedilmesi riskiyle karşı karşıya kaldıklarına da dikkat çeken Güneydoğu Anadolu Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Çıkmaz sorunların çözümü için de “Antep fıstığında arzın belli düzenlemelerle sürekli hale getirilerek dengelenmesi lazımdır. Şu anda yaptığımız girişimle, yurt içi arzda oluşan ve yıllardır süregelen problemlerden dolayı sanayici/ihracatçılarımıza Dahilde İşleme Rejimi kapsamında yurtdışından ham madde olarak Antep fıstığı tedariğinin müsaadesinin sağlanması ve bu yolla bölge ve ülke ihracatımızda katma değerin yanında ihracatın artırılması amaçlanmaktadır. Rekoltenin bu kadar fazla olduğu bir dönemde, gönlümüz ham maddenin yurt dışından temininden yana olmasa da, ülkemizdeki ham madde fiyatlarının küresel fiyatların çok üzerinde seyretmesi ve ham madde tedariğinde yaşanan problemler sebebiyle ticaretin ve ihracatın sürdürülebilirliği, istihdamın ve işleme kapasitesinin devamlılığı amacıyla alternatif çözümlere mecbur kalınmaktadır. ” dedi.

İhracatçıların sorunlarına hızlı çözüm için Kurumlarla ortak çalışmalar yapılacak.

Gaziantep Valisi Sayın Kemal Çeber ile ortak çalışmalar için mutabakata varan Güneydoğu Anadolu Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu, istikrarın sağlanması , sektörde istihdamın ve ülkeye döviz girmesi açısından ihracatın önünü açılması gerektiğine, ivedi bir şekilde sınırlı sürede , sınırlı miktarda olmak üzere Dahilde İşleme Rejiminin aktifleştirilmesi için çalışma yapılacağına, ve orta vadede sektöre istikrar sağlanması, kooperatif kurma çalışmalarına başlanılması gerekliliği kararı verildi. Ayrıca Sn Vali Kemal Çeber şehrimizin önemli tarım ürünü  olan Antep fıstığında , kayıt dışı ürünlere göz açtırılmayacağına, uygunsuz ve kayıtsız depolamaya müsamaha gösterilmeyeceğini belirtti.